Het is geen geheim dat ik een enorme fascinatie heb voor motoriek en hoe deze gecontroleerd en gecoördineerd wordt vanuit ons brein. Tijdens mijn doctoraat onderzocht ik hoe we het leerproces van motorische vaardigheden kunnen optimaliseren. Ik keek letterlijk in het brein van mijn proefpersonen zodat ik belangrijke activatiepatronen in kaart kon brengen. De fascinatie voor dit onderzoeksdomein stopt uiteraard niet bij het mama zijn, ik hou ervan om Noah zijn motoriek te zien ontwikkelen en hem op een gepaste manier te stimuleren, prikkelen of uit te dagen. Dat wil niet zeggen dat ik het type mama ben die wil dat haar kind kost wat kost mijlpalen vroeger bereikt en daar extreem in zal pushen. In tegendeel, ik geloof dat ieder kind moet ontwikkelen op zijn eigen tempo. Niet forceren maar stimuleren.
MODU valt onder de categorie ‘open ended play’. Geen eenduidige uitkomst, maar talloze mogelijkheden om de creativiteit te stimuleren. MODU is een modulair systeem van grote zachte blokken en wielen die je met elkaar kan verbinden door middel van staven. Hierdoor biedt MODU talloze bouwmogelijkheden waarmee je (samen met jouw) kindje telkens nieuwe creaties kan verzinnen en uitwerken.
Ook ons brein geeft de voorkeur aan spelvormen waar variatie centraal staat. Hoewel we uit onderzoek weten dat variatie belangrijk is voor ons geheugen, worden we van kleins af aan gepusht om motorische vaardigheden op een repetitieve manier aan te leren – de zogenaamde ‘driltechniek’. Denk maar aan leren schrijven in de lagere school, waar we herhaaldelijk dezelfde letter oefenen zonder enige afwisseling met een andere letter. Deze repetitieve manier van oefenen zal ervoor zorgen dat we goed presteren tijdens de aanleerfase maar zorgt er tegelijkertijd voor dat de vaardigheid niet optimaal wordt vastgelegd in ons lange-termijn geheugen. Wanneer we dus dezelfde taak enige tijd later uitvoeren, zal de prestatie beduidend slechter zijn. Met andere woorden, we ‘repeteren’ de taak zonder er echt over na te denken en leggen ze hierdoor minder goed vast in ons geheugen.
Hoe kunnen we taken dan wél goed vastleggen in ons geheugen? Wanneer we veel afwisselen tussen bepaalde taken, bijvoorbeeld wanneer we woorden schrijven in plaats van individuele letters, zal het oefenen zelf een stuk moeizamer verlopen maar de taak zal wél beter worden vastgelegd in het (lange-termijn) geheugen.
Wanneer we dit vertalen naar speelgoed zal het ene speelgoed meer mogelijkheid tot variatie of afwisseling bieden dan het andere. Je kan je dit voorstellen als een continuüm, waarbij speelgoed met weinig variatie aan het ene uiteinde staat, denk hier bijvoorbeeld aan een bal die weg gekatapulteerd wordt wanneer je op een knopje duwt. De enige mogelijkheid om het spel te spelen is op de knop duwen, er zijn weinig tot geen andere mogelijkheden (geen variatie) en er is maar één manier om het spel ‘juist’ te spelen. Aan het andere uiteinde van het continuüm heb je speelgoed met veel mogelijkheid tot variatie. Hieronder valt MODU. Er zijn ontelbare mogelijkheden om de bouwstenen te gebruiken en er is geen ‘juist’ of ‘fout’. Bouw jij graag een stoomtrein? Of misschien liever een stoeltje zodat jouw knuffel mee aan tafel kan? Of misschien gebruik je MODU liever als opstapje om een koek uit te kast te stelen? De invulling is volledig zelf te bepalen en kan (maar hoeft niet!) variëren van dag tot dag.
Variatie of afwisseling zorgt voor extra uitdaging waardoor de aandacht makkelijker kan behouden worden. Een spel met weinig variatie daarentegen zal al snel saai worden waardoor de aandacht makkelijk wegdrijft. Laat het nu net die extra aandacht zijn die belangrijk is voor het wegschrijven van de vaardigheid in het geheugen. Ook zal het afwisselen tussen bepaalde taken ervoor zorgen dat we meer fouten maken. Dit lijkt misschien wat tegenstrijdig, maar falen is een belangrijk onderdeel van het leerproces.
Wil dat zeggen dat we speelgoed met weinig variatie moeten afschrijven? Helemaal niet. Weinig variatie zorgt voor veel herhaling, wat de taak makkelijk zal maken op het moment zelf. Dit zal niet bevorderlijk zijn voor het wegschrijven van de taak in het geheugen, maar het zorgt er wel voor dat we op korte tijd goed kunnen presteren en dit is dan weer goed voor de motivatie (en je humeur!).
Afwisseling, uitdaging én laten falen zijn key factoren voor het aanleren van motorische vaardigheden.
Lisa Pauwels, PhD
Bovendien zal MODU niet uitsluitend op de motoriek inspelen maar biedt het de mogelijkheid om een waaier aan vaardigheden te ontwikkelen. Concreet zal je kind zich in een ‘spel loop’ bevinden waarin de creatie (1) wordt bedacht/verzonnen, (2) wordt gebouwd en (3) zal gebruikt worden om mee te spelen. Zo zal het bedenken en bouwen van de creaties eerder cognitieve functies zoals planning, aandacht en probleemoplossend denken aanspreken. Voor het bouwen en spelen met de MODU creaties zal je kind beroep doen op een waaier van motorische vaardigheden. Afhankelijk van de creatie kan de coördinatie tussen verschillende ledenmaten of het vermogen om het lichaam en/of lichaamsdelen waar te nemen in de ruimte (proprioceptie) belangrijk zijn. Of misschien zal het evenwicht op de proef gesteld worden? Of de oog-hand coördinatie? En het mooie is dat MODU zich kan aanpassen aan het niveau en de motorische ‘noden’ van je kindje.
MODU kan ook makkelijk samen met mama, papa, broer, zus of een vriendje gespeeld worden waardoor het naast cognitieve en motorische functies ook sociale en emotionele vaardigheden prikkelen. En van al dit wordt de neurowetenschapper in mij erg enthousiast, want al deze vaardigheden (cognitieve, motorische, sociale, emotionele, …) worden geboetseerd in onze hersenen. Kan je je voorstellen hoeveel neurale verbindingen er kunnen gevormd worden met behulp van MODU? Of hoeveel verschillende hersengebieden er worden aangesproken?
MODU kits en accessoires zijn verkrijgbaar bij Babymatters.
Deze blogpost maakt geen deel uit van een samenwerking.
